Auteursrecht: een algemene inleiding
Het auteursrecht (ook wel copyright genoemd) is een vorm van intellectueel eigendom. In beginsel houdt het auteursrecht in dat een werk (zoals een idee, een songtekst, een recept e.d.) toekomt aan de bedenker/maker van dit werk. Artikel 1 van de Auteurswet beschrijft het auteursrecht als volgt:
"Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld".
Het auteursrecht ontstaat op het moment dat de maker het werk heeft gemaakt. Bovendien ontstaat het auteursrecht vanzelf. Er zijn dus geen (rechts)handelingen nodig om het auteursrecht op een bepaald werk te verkrijgen.
Werkgeversauteursrecht: een uitzondering
Een uitzondering op het 'reguliere' auteursrecht is het werkgeversauteursrecht. Wanneer er sprake is van werkgeversauteursrecht komt het auteursrecht op een merk, in afwijking van het 'reguliere' auteursrecht, niet toe aan de maker maar aan de werkgever. Het werkgeversauteursrecht wordt geregeld in artikel 7 van de Auteurswet. Dit artikel luidt:
"Indien de arbeid, in dienst van een ander verricht, bestaat in het vervaardigen van bepaalde werken van letterkunde, wetenschap of kunst, dan wordt, tenzij tusschen partijen anders is overeengekomen, als de maker van die werken aangemerkt degene, in wiens dienst de werken zijn vervaardigd."
Dit artikel kent een aantal vereisten, namelijk:
- In dienst van een ander: er moet sprake zijn van een privaatrechtelijk of publiekrechtelijk dienstverband. Dit betekent dat freelancers of zzp'ers buiten de reijkwijdte van artikel 7 vallen. Hierdoor zal een werk dat door een freelancer of zzp'er wordt ontwikkeld niet van rechtswege toekomen aan diens opdrachtgever. Dit dient specifiek vermeld te worden in een overeenkomst van opdracht.
- Arbeid, bestaande in het vervaardigen van werken: het maken van de werken moet behoren tot het takenpakket van de werknemer. Voor de werkgever nuttige werken, die buiten het takenpakket liggen, vallen buiten het bereik van artikel 7 van de Auteurswet. Deze werken vallen daardoor niet van rechtswege binnen het auteursrecht van werkgever. Het artikel is wel van toepassing indien een onregelmatige, uitdrukkelijke opdracht tot het maken van bepaalde werken door de werknemer is geaccepteerd.
- Bepaalde werken: de arbeid moet bestaan uit het maken van bepaalde werken. Hieruit blijkt dat de werkzaamheden niet enkel tot het takenpakket van de werknemer moeten behoren maar dat de werkever ook zeggenschap heeft over op welke wijze de werken tot stand komen.
In principe worden de werken die een werknemer maakt automatisch als het auteursrecht van werkgever beschouwd indien voldaan is aan bovenstaande voorwaarden. Het werkgeversauteursrecht is regelend recht. Dit betekent dat werkgever en werknemer bijvoorbeeld in de arbeidsovereenkomst, kunnen afwijken van deze wettelijke regeling.
Stagairs
Stagairs vallen in beginsel niet onder het werkgeversauteursrecht van artikel 7 Auteurswet. Stagairs verrichten namelijk geen arbeid. Hun activiteiten binnen de onderneming waar zij stage lopen zijn gericht op het opdoen van kennis en ervaring. Om ervoor te zorgen dat ook hetgeen dat door stagairs wordt ontwikkelt toekomt aan het auteursrecht van de stagegever is het belangrijk om in de stageovereenkomst op te nemen dat de stagair zijn of haar intellectuele eigendomsrechten (waaronder het auteursrecht) overdraagt aan de stagegever. Zo wordt voorkomen dat de kennis die de stagair binnen uw onderneming heeft opgedaan, ongewenst bij een andere onderneming terecht komt.
Persoonlijkheidsrechten
Het auteursrecht betreft een exploitatierecht en een persoonlijkheidsrecht. Het exploitatierecht houdt in dat de maker het werk openbaar mag maken en verveelvoudigen. In het geval van werkgeversauteursrecht komt dit recht toe aan werkgever. Naast het exploitatierecht heeft de maker ook een zogeheten persoonlijkheidsrecht. Dit houdt in dat de maker het recht heeft zich ertegen te verzetten als zijn werk onder een andere naam wordt uigegeven. Wanneer er sprake is van werkgeversauteursrecht draagt een werknemer zowel de exploitatierechten als de persoonlijkheidsrechten over aan werkgever.
Werkgeversauteursrecht in andere landen
Alleen Nederland, Groot-Brittannië en de VS kennen een regeling voor werkgeversauteursrecht. In andere landen is en blijft de werknemer ‘maker’,. Werknemer wordt geacht afstand te hebben gedaan van zijn exploitatierechten en voorzover van belang in het kader van de specifieke werkzaamheden van zijn persoonlijkheidsrechten.
Tot slot
Bij Legal Q hebben we veel ervaring met start-ups en innovatieve bedrijven. Voor dergelijke bedrijven is het noodzakelijk dat intellectuele eigendom goed beschermd is en blijft. Ook is het van belang dat uitvindingen van werknemers toekomen aan werkgever. Om misverstanden te voorkomen raden wij aan ook altijd een bepaling hierover op te nemen in de inidividuele arbeidsovereenkomst van werknemer. Indien u vragen heeft kunt u hierover vrijblijvend contact met ons opnemen.