Waar u vaak achter komt bij het opstellen van een aandeelhoudersovereenkomst is dat toch niet iedere aandeelhouder uitgebreid heeft nagedacht over alle zaken die daarbij relevant zijn, vaak omdat de aandeelhouders actief zijn in de bedrijfsvoering van het bedrijf en hun tijd en energie steken in het opbouwen van het bedrijf. Het is dan ook niet vreemd dat een aandeelhouder nooit heeft nagedacht over de exacte gevolgen van een vertrek van een aandeelhouder, wat er gebeurt indien een aandeelhouder (langdurig) ziek wordt en zijn werkzaamheden voor de vennootschap niet meer uit kan oefenen of wat te doen indien één van de aandeelhouders een bod van een derde partij krijgt om de betreffende aandelen over te nemen. Voor alle voornoemde zaken nemen wij (indien gewenst) specifieke regelingen op in de aandeelhoudersovereenkomst waardoor er voor de meest gebruikelijke situaties waarmee u te maken kunt krijgen iets is afgesproken.
Naast het opstellen van aandeelhoudersovereenkomst tussen alle founders van een vennootschap, komt een aandeelhoudersovereenkomst ook aan de orde indien er één of meerdere (grote) investeerders in uw bedrijf investeren. In een dergelijk geval beoogt een investeerder een bepaalde hoeveelheid zeggenschap te verwerven. Wij staan in een dergelijk geval meestal de vennootschap bij en kunnen adviseren over welke afspraken marktconform zijn en wat voor impact bepaalde regelingen kunnen hebben. Hieronder zullen wij een aantal onderwerpen iets dieper belichten, zodat u wat meer gevoel krijgt bij wat er zoal in een aandeelhoudersovereenkomst kan worden opgenomen en in welke varianten dergelijke bepalingen voorkomen. Hierbij is het noemenswaardig om te onthouden dat iedere aandeelhoudersovereenkomst uiteindelijk een op maat gemaakt document is dat wij op de wensen van de aandeelhouders (en investeerder(s)) aan kunnen passen om ieders belangen zo goed mogelijk tegemoet te komen en de groei van het bedrijf zo goed mogelijk te faciliteren.
Lock Up
Een bepaling die vaak wordt opgenomen in een aandeelhoudersovereenkomst is een zogenoemde ‘lock up’ periode. In deze afgesproken periode wordt afgesproken dat geen van de aandeelhouders (of specifiek geen van de founders) zijn of haar aandelen mag overdragen aan een derde partij. Deze lock up periode wordt vaak ingevoerd om te zorgen dat alle aandeelhouders (of in ieder geval de founders) zich voor een bepaalde periode committeren om het bedrijf tot een succes te maken en niet zomaar ‘het schip kunnen verlaten’.
Reverse vesting
Een andere (of aanvullende manier) om te zorgen dat de founders zich voor een bepaalde periode volledig inzetten voor het succes van het bedrijf is de zogenoemde ‘reverse vesting’. Dit is een slimme manier waarbij de contractsvrijheid die de Nederlandse wet biedt wordt gebruikt om hoge notariële kosten te vermijden. Het is in veel situaties gebruikelijk om een aandeelhouder op basis van het verstrijken van een bepaald tijdsvlak op basis van geleverde prestaties te willen belonen met een hoeveelheid aandelen en de daarbij behorende rechten. Doordat aandelen in Nederland dienen worden overgedragen dan wel uitgegeven via de notaris, zou het een kostelijke aangelegenheid worden om voor iedere ‘tranche’ aan aandelen naar de notaris te moeten gaan. Dit kan worden opgelost via de reverse vesting. Alle aandelen worden in dat geval volledig uitgegeven dan wel overgedragen aan de aandeelhouder(s) waarbij wordt opgenomen dat slechts een portie daarvan als ‘gevest’ wordt beschouwd, waardoor de betreffende aandeelhouder niet direct alle rechten met betrekking tot zijn of haar aandelen heeft. Op basis van het verstrijken van tijd (zoals het vesten van een percentage per kwartaal) of het behalen van milestones (zoals het geproduceerd hebben van een eerste prototype van een product of het aantrekken van een investering) worden dan meer en meer aandelen als gevest beschouwd tot een aandeelhouder uiteindelijk de volledige rechten over alle aandelen heeft. Specifieke regels worden vervolgens opgenomen in de ‘leaver bepalingen’ (lees hieronder meer over deze ‘leaver’ regeling) voor het geval een aandeelhouder zijn of haar aandelen (al dan niet gedwongen) overdraagt alvorens alle aandelen volgens deze bepaling volledig zijn gevest.
Leaver regelingen
De zogenoemde leaver regelingen zijn één van de meest belangrijke en fundamentele bepalingen die opgenomen dienen te worden in een aandeelhoudersovereenkomst. Deze regeling komt in veel verschillende vormen en maten en kunnen zeer beknopt of zeer uitgebreid worden opgenomen op basis van de wensen van de aandeelhouders en/of de mogelijke investeerders. Hierbij wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen een ‘bad leaver’, een ‘good leaver’ en in sommige situaties een ‘early leaver’ of een ‘neutral’ leaver’. De termen spreken redelijk voor zich wat betreft de ernst van de gevolgen van het verlaten van het bedrijf en zien voornamelijk toe op de hoogte van de compensatie die een aandeelhouder voor zijn of haar aandelen ontvangt indien er sprake is van een bepaald soort ‘leaver’. Zo is het gebruikelijk om een aandeelhouder die kwalificeert als een ‘bad leaver’ te verplichten om zijn of haar aandelen aan te bieden aan de overige aandeelhouders (of de vennootschap) voor een prijs gelijk aan de nominale waarde van de aandelen. De nominale waarde zal in de meeste gevallen een zeer laag bedrag zijn en niet representatief voor de daadwerkelijke waarde van de aandelen. Bij een ‘bad leaver’ speelt er vaak een situatie waarin het niet logisch is de betreffende aandeelhouder met een hoge waarde te belonen, zoals bij een faillissement van de aandeelhouder of indien een aandeelhouder een inbreuk maakt op bijvoorbeeld de non concurrentie bepaling of de geheimhoudingsclausule in de aandeelhoudersovereenkomst. Bij een ‘good leaver’ speelt er vaak een situatie waarbij het meer voor de hand ligt dat de betreffende aandeelhouder weliswaar zijn of haar aandelen dient over te dragen maar dit niet persé tegen een lage beloning geschiedt, bijvoorbeeld als gevolg van het langdurig arbeidsongeschikt worden van de aandeelhouder. Een gangbare methode in dergelijke gevallen is het verplicht overdragen van de aandelen aan de overige aandeelhouders of de vennootschap tegen betaling van een eerlijke marktwaarde, die in onderling overleg (of middels een register valuator) wordt vastgesteld. Indien nodig kan er, om de liquide positie van de vennootschap te beschermen, een betalingsregeling worden opgenomen in de aandeelhoudersovereenkomst voor gevallen waarin aandeelhouders hun aandelen overdragen op basis van een bepaald vastgesteld bedrag of de eerlijke marktwaarde.
Non concurrentie
In de aandeelhoudersovereenkomst wordt vaak een non concurrentie beding opgenomen om te voorkomen dat aandeelhouders concurreren met de business van de vennootschap op het moment dat zij aandelen houden (of binnen een periode nadat zij niet langer aandelen houden). Deze bepaling kan op basis van de onderlinge afspraken worden ingericht en kan variëren in de mate waarin hij de aandeelhouders beperkt in hun concurrerende activiteiten, afhankelijk van de omstandigheden van het geval en de specifieke wensen van de overige aandeelhouders.
anti-verwatering
Zodra er investeerder aan boord komen wordt er soms verlangd dat zij niet ‘verwateren’ zodra er nieuw kapitaal wordt aangetrokken en er vervolgens nieuwe aandelen worden uitgegeven waardoor de bestaande investeerder normaliter een kleiner percentage in het aandelenkapitaal zou gaan houden dan hij deed op het moment dat de investering plaatsvond. Om dit verschijnsel tegen te gaan kunnen wij in dat geval een bepaling opnemen met een formule die ervoor zorgt dat de investeerder altijd op een bepaald afgesproken percentage aandelen blijft.
Dead lock
In het geval er sprake is van een gelijke verdeling van het aandelenpercentage van twee aandeelhouders (fifty-fifty) ligt de zogenoemde ‘dead lock’ situatie op de loer. Er zijn verschillende mechanismen mogelijk om te voorkomen dat het bedrijf niet langer kan functioneren als gevolg van een dead lock situatie. In overleg met de betrokken aandeelhouders kunnen wij een passende regel implementeren die voor alle partijen acceptabel is en er voornamelijk voor zorgt dat het bedrijf niet te hard getroffen wordt door de dead lock situatie. Neem gerust contact met ons op!